Artikel

Circulaire Economie: ander werkwijze, ander gedrag

Een onderscheidend circulair competentieprofiel voor business professionals

Geplaatst op 28 januari 2021

De Nederlandse economie wil in 2050 volledig circulair zijn. Dat is een stevige ambitie. De transitie naar volledige circulariteit vraagt nog veel ontwikkeling op het gebied van techniek, beleid en gedrag van individuen, overheden en bedrijven.

Bedrijven spelen een belangrijke rol in het aanjagen van de circulaire economie (CE) omdat zij onderdeel zijn van ketens en het ecosysteem die deze economie mogelijk moeten maken. Verandering in bedrijven is mede afhankelijk van de mensen die er werken. Om de transitie naar een circulair bedrijfsmodel te kunnen maken, moeten bedrijven beschikken over professionals met circulaire kennis, vaardigheden en competenties, oftewel gedrag. Maar wat zijn circulaire competenties?

Onderzoek naar succesvol gedrag

De Stichting Sustainability University (SSU) heeft in samenwerking met onder meer competentiedeskundige GITP en met ondersteuning van de Goldschmeding Foundation, een studie uitgevoerd naar de specifieke competenties, oftewel gedrag, die circulair werken vraagt van professionals in bedrijven. In het onderzoek is gekeken naar het nog nauwelijks onderzochte gedrag en de persoonlijkheid en drijfveren van succesvolle CE-professionals. Een CE-professional is een business professional die zich richt op de implementatie van veranderingen in bedrijven en organisaties nodig voor de transitie naar de circulaire economie.

Competentieprofiel van de circulaire economie professional

Een competentie bestaat uit de componenten talent, kennis en gedrag. Het gedrag is de zichtbare of herkenbare component waarop je iemand kan beoordelen, selecteren en trainen.

Een CE-professional combineert denken, doen en verbinden. Voor succesvolle circulaire verandering excelleert deze professional in de combinatie van de cognitieve competenties (1) systeemdenken en (2) vooruitdenken, de functionele competentie (3) management & ondernemerschap en de sociale competentie (4) interpersoonlijke vaardigheden. Daarbij brengt een CE-professional karaktereigenschappen mee zoals flexibel, onderzoekend, pragmatisch, planmatig, empathisch, initiatiefrijk, gedreven, ambitieus, vasthoudend en volhardend.

Dit competentieprofiel is verder uitgeschreven in de whitepaper “Circulaire economie: andere werkwijze, ander gedrag” en biedt concrete handvatten om functiebeschrijvingen, trainingen, testen en selectiecriteria te ontwikkelen ten behoeve van de circulaire economie.

Investeren in systeemdenken

Systeemdenken wordt gezien als de belangrijkste competentie voor het versnellen van de circulaire economie. Toch blijkt systeemdenken niet standaard in opleidingen en HR-instrumenten te vinden. Systeemdenken is, in eerste instantie, een manier van kijken naar de werkelijkheid. Wij zijn gewend onze complexe wereld in stukjes op te delen en deze vervolgens los te bestuderen. Hierdoor leren we steeds meer over delen van de wereld, maar krijgen we lastiger zicht op het geheel. Door afwisselend in- en uit te zoomen, zien we behalve de details ook het totaalbeeld. Een systeemdenker heeft het vermogen om in dynamische systemen relaties tussen delen en onderlinge belangen te zien en begrijpt hoe ze elkaar wederzijds beïnvloeden (feedbackloops). Systeemdenken is in tweede instantie in staat zijn systemen te veranderen in de wetenshap dat een systeem beperkt stuurbaar is. Een systeemdenker zal naast het sturen op de systeemanalyses in staat moeten zijn om te kunnen gaan met chaos en in de gaten houden wat er weggaat, ontbreekt of afwijkt in het systeem en welke interventie dan nodig is.

Verbreding naar alle bedrijfsprocessen

Het onderzoek concludeert daarnaast dat het succes van CE-initiatieven afhankelijk is van alle afdelingen en processen in bedrijven. Deze afhankelijkheid is bij CE groter dan bij andere duurzaamheidsthema’s zoals energie of sociaal. Voor de transitie naar CE is het daarom noodzakelijk dat de CE-competenties in alle bedrijfsprocessen van bedrijven worden ontwikkeld. Dat stelt ook Eelco Smit, Senior Director Sustainability van Philips International: “Circulaire economie is uniek omdat het producten koppelt aan bedrijfsmodellen. Een circulair doel kan niet alleen worden bereikt met engineering en ontwerp van een product, alle andere disciplines moeten worden betrokken zoals inkoop, financiën, marketing en zelfs verkoop. CE werkt alleen als je het samen doet.”, aldus Eelco.

Voor een systemische verandering naar een circulaire economie is het van belang dat de aanwezigheid van de onderscheidende CE-competenties bij professionals wordt herkend en ontwikkeld. Met name HR- en duurzaamheidsprofessionals, bestuurders, toezichthouders en opleiding- en trainingsinstituten kunnen hier direct mee aan de slag en zo hun bijdrage leveren aan de versnelling van de transitie naar de circulaire economie.

Dit artikel is geschreven door: Stichting Sustainability University

Week van de Circulaire Economie
De landelijke campagneweek in het teken van circulariteit.
Naar reeks