Maar wat als je de twee centrale begrippen ‘risk’ en ‘return’ zo zou kunnen veranderen dat de natuur hersteld wordt in plaats van vernietigd? In deze lecture vertelt Willem hoe zijn organisatie Commonland dat doet. Doe jij mee?

Dromen en frustraties in de waardeketen

De economische en financiële wereld is gebaseerd op modellen en aannames. Het gaat steeds om risk en return. Deze twee concepten wilde Willem beter begrijpen. Hij ging te rade bij zowel lokale boeren als internationale investeerders en stelde twee vragen: wat zijn je frustraties en wat zijn je dromen?

De boeren wilden het land graag in een goede staat doorgeven aan volgende generatie, maar zagen zich in de praktijk vaak gedwongen om meer van het land te nemen dan goed was voor de natuur om ervan te kunnen leven. Hun droom was om beter betaald te worden voor hun producten en dat hun werk meer gewaardeerd zou worden.

De investeerders die Willem sprak liepen ook vaak aan tegen een conflict met de volgende generatie. Hun eigen kinderen stelden kritische vragen over geld verdienen ten koste van de natuur. Er bleek een grote behoefte aan meer écht duurzame projecten in plaats van projecten die slechts “iets minder erg” waren dan andere, vertelde Willem.

Vier verliezen, vier returns

“Ik moet wat met het woord return” concludeerde Willem na afloop van het internationale onderzoek. Die term bleek steeds opnieuw weer terug te komen in relatie tot landschapsherstel. Logisch, want in de gedegradeerde gebieden was er vooral sprake van verliezen in plaats van winsten: het verlies van een stukje persoonlijke identiteit, het verlies van banen, het verlies van biodiversiteit en het financiële verlies.

Willem beredeneerde: “Als het gaat om een gebied dan willen we dat dat uiteindelijk hersteld wordt zodat het leefbaar wordt, via regeneratief landgebruik. Dan moeten we verliezen hanteren in de context van landschapsherstel.” Om dat te realiseren keerde Willem de vier verliezen om in vier rendementen: de vier returns. Returns die je kunt uitleggen aan de hand van risico’s.

1. Return of Inspiration: Hoop en betekenis te geven door mensen weer te verbinden met een landschap en hen een gezamenlijke droom te geven.
2. Social Return (sociaal kapitaal): Banen genereren, onderwijs organiseren en bestaanszekerheid realiseren.
3. Natural Return (biodiversiteit, natuurlijk kapitaal): Herstel, behoud en beheer van de natuur waarvan de economie en ons leven afhankelijk is.
4. Financial Return (financieel kapitaal): Duurzaam rendement.

Willem zag in meerdere projecten in de praktijk dat met deze aanpak de risico’s omlaaggingen, terwijl het rendement juist omhoogging.

Zonering voor de economie

Volgens Willem zijn er in de wereld twee zones: de economische zone, waarin mensen wonen werken en maximaal gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen en de natuurlijke zone, waar de natuur niet verstoord is door de mens, zoals bijvoorbeeld nog in sommige bossen. En een derde zone, een gecombineerde zone waarin een balans wordt gevonden tussen het behoud van de natuur en de economische behoeftes van de mens is langzamerhand op komst. In Australië is een bedrijf binnen deze gecombineerde zone inmiddels zelfs al beursgenoteerd.

Visie voor de toekomst

“Een boom planten is het makkelijkste wat er is, maar een boom groot laten worden is het moeilijkste wat er is.”, aldus Willem. Een nieuwe economie, moet volgens hem een regeneratieve economie zijn die de juiste balans vindt tussen productie, goede technologie en natuur. Als wij denken vanuit de visie op een gebied en het landschap gaat het ons lukken om de belangen van alle betrokken partijen te adresseren en dromen te verwerkelijken in plaats van frustraties.