Samenwerken, het vermogen van de mens om zich te verenigen voor gemeenschappelijke doelen vormt de ruggengraat van onze moderne samenleving. In zijn boek “Sapiens” leerde Yuval Noah Harari ons dat dit vermogen ons in staat stelt om ongekende prestaties te leveren die verder gaan dan de som van onze individuele acties.

Dit vermogen heeft een keerzijde, omdat het ook vaak de oorzaak is van onze ontwrichtende invloed op zowel de mensen om ons heen als op de ecosystemen waarmee we verbonden zijn. Aan de andere kant biedt het ook de reddingsboei om uit de klimaatcrisis te raken: door samen te werken kunnen we ons collectieve gedrag in lijn brengen met de grenzen van onze natuurlijke omgeving waar we zo afhankelijk van zijn.

Maar als ik kritisch (lees: pessimistisch) kijk naar onze gezamenlijke inspanningen voor de overgang naar een ‘duurzamere’ wereld, zie ik toch dat de focus vaak ligt op meer van hetzelfde, maar dan een beetje groener. Dit brengt me bij het centrale thema van het Symbiosis Symposium in BlueCity Rotterdam: samenwerken, in symbiose met de natuur. Het evenement beloofde een stroom van frisse ideeën en inzichten.

Het symposium begon met een interessante analogie van dagvoorzitter Wouter van Noort. Hij gebruikte korstmos als een prachtig voorbeeld van symbiose in de natuur. Korstmossen bestaan uit een samenwerkingsverband tussen schimmels en algen, waarbij deze elkaar ondersteunen zonder de omgeving te schaden. Dit voorbeeld diende als metafoor voor ons vermogen om op een harmonieuze manier met de natuur samen te werken.

De ochtend werd voortgezet met een reeks boeiende keynote-sprekers, waarbij Chautuileo Tranamil een diepe indruk maakte. Als Mapuche-Pewenche vertegenwoordigde zij Zuid-Amerikaanse inheemse gemeenschappen en hun culturele waarden. Chautuileo deelde het concept van wederkerigheid, waarbij levensenergie wordt uitgewisseld tussen mensen, de natuur, en zelfs verleden, heden en toekomst. Ze stelde de belangrijke vraag: “Kunnen we vooruitgang boeken die niet ten koste van anderen gaat?”

Denker des Vaderlands, Marjan Slob, belichtte een andere belangrijke dimensie: ruim denken. Ze benadrukte het idee van meerstemmigheid, waarbij verschillende perspectieven en waarden worden samengebracht om een constructiever gesprek over de toekomst te bevorderen.

Ze gebruikte het voorbeeld van een bos om te illustreren hoe verschillende perspectieven – van individuele bomen tot het bredere landschap – kunnen bijdragen aan een holistische benadering van complexe vraagstukken. Dit concept is van cruciaal belang in de overgang naar een duurzame wereld, waarbij een diversiteit aan stemmen en inzichten nodig is om evenwichtige oplossingen te vinden.

Het Symbiosis Symposium bood een verfrissende verkenning van het vitale thema ‘duurzaamheid’ en liet mij geïnspireerd en gemotiveerd achter. Het herinnerde me eraan dat we als mensheid de kracht hebben om onze relatie met de natuur en met elkaar opnieuw vorm te geven. Het gaf me niet alleen een hoofd vol verse ideeën, maar ook een hernieuwde verbondenheid met de wereld om ons heen.

In een tijd waarin de uitdagingen op onze planeet groter zijn dan ooit tevoren, is het samenwerken in symbiose met de natuur de weg naar een duurzamere toekomst. Dit symposium gaf me een hernieuwd vertrouwen dat deze toekomst binnen ons bereik ligt en dat mijn open en moedige blik meer van waarde is dan mijn kritische (lees: pessimistische) blik!