Corona Reset #3 Ruud Koornstra

In maart kreeg Nederland te maken met het coronavirus en binnen enkele dagen zag het leven er totaal anders uit. Wat we ook zagen is dat veranderingen die anders eeuwig leken te duren, ineens binnen enkele dagen werden doorgevoerd. Driekwart van Nederland werkt binnen no-time online op afstand en sociale initiatieven schoten als paddenstoelen uit de grond.

Alles wijst erop dat dit hét moment is voor grote veranderingen op het gebied van duurzaamheid. Maar geldt dit ook voor de energiesector? Wat is daar nodig om een revolutie te ontketenen? Ruud Koornstra ontvouwt het antwoord op deze vraag in deze webinar. Arnold Mulder, Sector Banker Energy bij ABN AMRO, en het publiek gaan met hem in gesprek.

Join the #reset movement!

De webinars zijn bedoeld om samen na te denken en te bouwen aan de toekomst. We hebben alvast een paar frisse denkers voor jullie uitgenodigd, maar zijn ook erg benieuwd naar jullie ideeën over de reset.

Dus, ben jij ook een frisse denker? Discuseer dan mee tijdens de webinar en laat ons weten als je vindt dat we nog iemand missen in de sprekers line-up. Jullie wensen nemen wij graag mee voor de volgende afleveringen.

Hieronder lees je een aantal vraagstukken die naar voren kwamen tijdens de webinar.

Is de coronacrisis hét moment voor een energietransitie?

Volgens mij moeten we wel. Als je de huidige situatie doorrekent, dan zie je dat de crisis extra druk legt op de klimaatdoelstellingen die we willen behalen. We komen nooit uit de crisis op de manier dat we erin gingen.

De impuls bij een crisis is vaak bezuinigen terwijl we juist zouden moeten innoveren en investeren, zodat we in de toekomst beter voorbereid zijn op gevaren. Sommige mensen zien dit als een risico, maar niets doen tegen een gevaar als klimaatverandering is juist een risico. Laten we nou leren van deze crisis en met die kennis de volgende crisis voorkomen.

Een transitie naar duurzame energie, is dat niet heel duur?

Als dat zo is, dan doe je het niet goed. Het kan niet zo zijn dat duurzame energie duurder is dan de energie die we nu uit de grond halen. Zeker niet als je ook maatschappelijke factoren meerekent. Energie uit de grond is immers schaars terwijl wind- en zonne-energie oneindig is.

De duurzame optie lijkt in eerste oogopslag misschien niet altijd goedkoper, maar je moet wel naar het hele systeem kijken. Alle gegevens eerlijk naast elkaar leggen en alle factoren meerekenen. Als je kijkt naar alle kosten van wind- of zonne-energie naast alle kosten van olie, gas of kolen, dan wint de duurzame optie het altijd.

Hoe voorkomen we dat we na de coronacrisis weer teruggaan naar ons oude gedrag?

Één van mijn uitgangspunten bij het verduurzamen is dat het ook makkelijk moet zijn. Er moet voldoende ruimte zijn voor comfort. Om dit te kunnen bieden moeten we blijven ontwikkelen. Het is goed om mensen ervan bewust te maken van de voordelen van verduurzamen.

Neem bijvoorbeeld de aanschaf van zonnepanelen. De eerste vraag die altijd gesteld wordt gaat over de terugverdientijd. Maar waarom eigenlijk? Vanaf het moment van installatie ben je meer duurzaam én je gaat minder per maand betalen. Wat maakt het dan uit of je de aanschafprijs in 7 of in 15 jaar terug verdiend?

Belemmert de coronacrisis de verduurzaming?

Ja dat denk ik wel. De crisis creëert enorm veel twijfel en terughoudendheid bij zowel organisaties als bij de consument. Dit belemmert de investering in duurzame projecten. We krijgen natuurlijk zoveel verschillende informatie dat we niet meer weten waar de mogelijkheden liggen of wat de kosten nou precies zijn.

De samenleving ligt even overhoop, de scheiding tussen machten wordt groter waarbij de rijken rijker worden en de armen armer. Ik snap prima dat we dan andere dingen dat verduurzaming even belangrijker vinden.

Als we allemaal massaal wind- en zonne-energie gaan opwekken, dan hebben we daar niet genoeg opslag voor. Hoe kijk jij daarnaar?

Dat klopt. De manier waarop we nu energie opslaan is niet voldoende als we overgaan op duurzame energie. Het lastige aan wind- en zonne-energie is natuurlijk dat het niet een constante manier is van energie opwekken.

Nu wordt die energie opgeslagen in bijvoorbeeld kerncentrales maar daar kunnen ze op een zonnige dag waarop het hard waait ook niet alle energie kwijt. Daar moet dus meer flexibiliteit in zijn, zodat we op momenten dat er niet voldoende energie wordt opgewekt, wel voldoende energie uit de opslag gehaald kan worden.

Is er al een oplossing voor dat opslagprobleem?

Daar wordt enorm veel onderzoek naar gedaan. Naar mijn idee is waterstof de meest belovende optie. Hierbij is namelijk de energie-inhoud het grootst. Dat betekent dat we veel energie kunnen opslaan in een relatief kleine hoeveelheid waterstof.

Het fijne ten opzichte van energie opslaan in bijvoorbeeld gasvorm, is dat waterstof makkelijk en veiliger te vervoeren is. Een nadeel is wel dat waterstof kostbaar kan zijn om te produceren, en dat het afneemt in capaciteit des te vaker dat je er energie uit haalt. Maar dan nog is waterstof beter dan de opslagopties de we nu gebruiken.

Als we al onze energie willen opwekken uit zon en wind, dan neemt dat ook veel meer ruimte in. Hoe moeten we dat gaan inrichten?

Er is al uitgerekend wat er precies voor nodig is om het hele land op duurzame energie te laten draaien. Dan gaat het om 4500 windmolens op zee, 9 windmolens per gemeente en 9 zonnepanelen per inwoner. Dan hebben we de hele energiehuishouding, inclusief de industrie duurzaam opgewekt. Dan gaat het natuurlijk om gemiddeldes want niet iedere gemeente of huishouden heeft hier ruimte voor.

Maar daar kunnen we slim mee omgaan. De sleutel is daarbij het meekrijgen en samenwerken van gemeentes om de juiste technieken van de grond te krijgen en voldoende ruimte ervoor te creëren.

Jij bent vertegenwoordiger van één van de Sustainable Development Goals (SDGs). Kun je daar iets meer over vertellen?

De SDG zijn een verzameling van 17 wereldwijde doelen die een betere en duurzame wereld willen creëren voor 2030. In 2015 zijn deze doelen ondertekend door meer dan 200 landen. Ik vertegenwoordig het zevende doel, namelijk betaalbare en duurzame energie voor iedereen. Toen ik begon met ondernemen in 2000 was het mijn droom om een paradijs op aarde te creëren, waar dit doel een groot onderdeel van is.

Toentertijd leek dit nog een onrealistisch doel maar we hebben al veel bereikt. Het zevende doel werkt ook als inspiratie voor andere doelen. Als het ons lukt voor 2030, waarom dan ook niet alle andere doelen?

Is dan het verduurzamen van onze huidige lineaire economie voldoende of moeten we een stap verder gaan naar een circulaire economie?

Ja, ik denk dat de nieuwe economie niet alleen om een energietransitie gaat. We moeten als samenleving een enorme stap zetten en daar hoort de circulariteit bij. We moeten onze huidige businessmodellen, die gebaseerd zijn op schaarste en verspilling, vervangen met duurzame alternatieven.

We zijn nu constant onze problemen aan het oplossen, terwijl we juist moeten kijken naar hoe we deze problemen kunnen voorkomen. Dat kost misschien aan het begin meer geld, maar daar kunnen we later zeker de vruchten van plukken. Laten we investeren en innoveren in plaats van renoveren. En laten we het vooral ook makkelijk maken voor onszelf.