Op 29 juli was het Earth Overshoot Day. Dat wil zeggen dat we op die datum verbruikt hebben wat de aarde in één jaar aan grondstoffen en voedingswaren kan leveren en aan afval kan verwerken. Vanaf Earth Overshoot Day teren we in op de reserves van de planeet. Dit jaar hebben we dus eigenlijk 1,75 aardbollen nodig. Het jaarlijkse omslagpunt valt steeds vroeger: in 2018 lag het op 1 augustus.

Het groeiende verbruik van grondstoffen leidt tot uitsterven van plant- en diersoorten en een toename van vervuiling, ontbossing, bodemerosie en CO₂ in de atmosfeer. Het terugschalen van onze behoefte aan grondstoffen is de sleutel tot het behoud van een leefbare planeet waar toekomstige generaties zonder oorlog kunnen floreren.

De Nederlandse overheid wil daarom naar een circulaire economie, waarin grondstoffen worden hergebruikt en afval niet meer bestaat. Onze behoefte aan nieuwe grondstoffen moet in 2030 nog maar vijftig procent zijn van nu. In 2050 moet de Nederlandse economie voor honderd procent circulair zijn. Dat is een ambitieuze doelstelling.

Belasting als circulaire handvat

Daarom zou je denken dat de overheid alles in het werk stelt om deze doelstelling te behalen. Een van de middelen die overheden hebben om ambities te realiseren zijn belastingen. Belastingen kennen -naast het financieren van openbare voorzieningen- een viertal functies, namelijk verdelen, toewijzen, stabiliseren en stimuleren.

De stabilisatiefunctie (de economie stabiel houden) en de stimulerende functie (het stimuleren van milieuvriendelijk, gezond of sociaal gedrag) maken van belastingen een prachtig middel om de overgang naar een circulaire economie mogelijk te maken.

Meer mankracht nodig

Maar helaas is het zo dat belasting door de Nederlandse en nagenoeg alle andere overheden wereldwijd vooral wordt geheven op arbeid en niet op het gebruik van natuurlijke materialen of vervuiling. En dit terwijl circulair ondernemen juist meer arbeid nodig heeft dan het oude lineaire ondernemen.

In een circulaire economie blijft de producent eigenaar van zijn product, dat na gebruik terugkeert naar de fabriek voor levensduurverlening of recycling. Dat kost tijd, aandacht en inspanning van mensen. De conclusie is dus dat we een ander belastingregime nodig hebben, wil de circulaire economie kunnen concurreren tegen de lineaire economie.

Circl College Tour #9

Wil je hier meer over weten, en met ons hierover in gesprek gaan, kom dan op woensdag 28 augustus naar de Circl College Tour #9: Tax as a force for good? The Ex’tax Project Foundation is een onafhankelijke denktank die streeft naar een fundamentele belastingverschuiving van arbeid naar gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Ex’tax is gebaseerd op het gedachtegoed van de Nederlandse ondernemer Eckart Wintzen (1939 – 2008).

We gaan in gesprek met Peter Gersen – Vice President van Ex’tax.

Luitser naar de podcast hieronder: