Video

Kathedraaldenken voor de toekomst die we willen

Purpose Winter School #4: Tim van Hattum, programmaleider Klimaat bij Wageningen University & Research.

Geplaatst op 28 augustus 2023

Alyssa Gehasse

Alyssa Gehasse

Contentspecialist bij Circl Movement

Purpose Winter School #4: Tim van Hattum, programmaleider Klimaat bij Wageningen University & Research over de noodzaak van het schetsen van een positief toekomstperspectief om iedereen mee te krijgen in het bestrijden van klimaatverandering.

In februari 2023, tijdens de Week van de Circulaire Economie, vond de Purpose Winter School plaats, een samenwerking met THRIVE Institute. In de vorm van een hoorcollege vertelden vier experts hoe zij omgaan met de uitdagingen die zij tegenkomen in het kader van het versnellen van de transitie en hoe zij te midden van complexiteit positieve impact maken.

IPCC-rapport

Nadat naar aanleiding van de vraag “Wie heeft het IPCC-rapport gelezen?” bleek dat veel mensen het niet hadden gelezen, geeft Tim een samenvatting in 5 punten:

  • Het wordt warmer
  • Het komt door de mens
  • We weten het zeker
  • Het is ongelooflijk ernstig
  • We kunnen het “fixen”

Zijn belangrijkste conclusie is dat we het kunnen oplossen. Hij vertelt dat deze oplossingen om de problemen van klimaatverandering aan te pakken er al zijn.

De gastles

Een paar jaar geleden stond Tim met een docent van zijn dochter te praten en vroeg of klimaatverandering in het lesprogramma van de school was opgenomen. Het antwoord was nee, maar hij kreeg wel de vraag of hij een gastles wilde geven, waar hij mee instemde.

In de les liet hij beelden zien die de huidige klimaatcrisis illustreerden, maar die bleken behoorlijk eng voor de  groep van 20 kinderen die hem angstig aan zaten te kijken. Hierdoor realiseerde hij zich dat we een slecht verhaal aan het vertellen zijn.

Op naar de oplossing(en)

We hebben het voornamelijk over de urgentie en de ernst van klimaatverandering, maar te weinig over de oplossingen. Er zijn veel mensen die zich zorgen maken en wanhopig worden van de opgave die voor ons ligt. Dat is niet de beste manier om in actie te komen. Dit leidt zelfs tot het inactie en apathie.

Dus het is tijd voor een ander verhaal: een verhaal dat vertelt waar we naar toe willen en hoe we daar gaan komen. Maar, dat is complex. Als we het doel in 2050 CO2-neutraal te zijn willen halen betekent het dat we alles wat we nu doen moeten stoppen en moeten veranderen. Ondanks dat de oplossingen om dit te realiseren er al zijn, betekent het niet dat er één simpele oplossing is.

Niets doen is geen optie en wel iets doen gaat ons heel veel opleveren. Investeren in klimaat is eigenlijk een win-win-win oplossing. Als het ons alleen maar dingen oplevert, waarom doen we het dan niet?

Tim vindt dat we ons te veel focussen op technologische maatregelen. Deze zijn essentieel, alleen vergeten we dat de natuur en met name het herstel ervan, eigenlijk de belangrijkste klimaatoplossing is. De hele biosfeer helpt ons bij het oplossen van het klimaatprobleem.

Storytelling

Tim’s oplossing om meer mensen mee te krijgen om klimaatverandering tegen te gaan en het verlies van biodiversiteit aan te pakken, is storytelling, het juiste verhaal vertellen. Hierbij gaat het niet om de complexe technische rapporten die niemand begrijpt of ingewikkelde papers, maar mensen proberen te raken in hun gevoel en inspireren om in actie te komen.

Daarbovenop kan je ook gebruik maken van “verbeelding” met storytelling. Beelden laten zien hoe de aantrekkelijke toekomst eruitziet. Beelden zijn immers krachtiger dan woorden.

Tim vergelijk storytelling met kathedraaldenken. Mensen zijn eeuwen bezig geweest met het bouwen van een kathedraal, zonder precies te weten hoe deze er uiteindelijk uit gaat zien, maar ze wisten ongeveer wat het idee was, hoe het uit er zou moeten zien en waarvoor ze het deden.

Hij stelt voor dat we kathedraaldenken op grote schaal moeten inzetten, omdat hij denkt dat zo’n wensbeeld en het nadenken over wenselijke toekomsten (the future we want), belangrijk is.

Je kan het niet alleen

Je moet buiten de lijntjes kleuren, zegt Tim, waarmee hij bedoelt dat je over je eigen domein heen moet durven te kijken. De opgaven die voor ons liggen zijn zo complex, dat als je in je eigen bubbel naar een oplossing blijft zoeken, je dat niet gaat lukken. Je hebt iedereen nodig, in verschillende en vernieuwende samenwerkingsverbanden om dit immense probleem aan te pakken.

Week van de Circulaire Economie
De landelijke campagneweek in het teken van circulariteit.
Naar reeks