In deze aflevering te gast is Marcel Kampman, als creatief strateeg thuis in de kracht van communicatie. Als Marcel strategieën bedenkt die een verschil maken voor zijn opdrachtgevers, hun klanten en medewerkers, moet hij de opdrachtgevers eerst goed begrijpen om vervolgens een strategie te bedenken die bij klanten en medewerkers gaat landen. Volgens Marcel spelen taal en verhalen een essentiële rol in het echt goed begrijpen van elkaar.

Om anders verhalen te kunnen vertellen is het belangrijk om in te zoomen op taal en vragen te stellen bij de taal die wij gebruiken. Daarnaast is het ook belangrijk om uit te zoomen naar de functie van communicatie om gedeeld begrip te creëren, dat uiteindelijk kan leiden naar een betere realiteit.

Inzoomen: creatief kritisch met taal

In zijn werk speelt Marcel met taal. Voordat je het doorhebt ontleedt hij een woord als ‘verandering’ in delen zoals ‘ver’ en ‘andering’ en stelt hij er vragen bij die je dieper laten nadenken over de betekenis van dat woord. Waarom eigenlijk altijd ‘ver’, kan verandering niet ook dichtbij zijn? En wie of wat wat is eigenlijk de ‘ander’? Snappen we echt wat we willen veranderen? En wat is er dan precies anders dan eerst?

Op deze manier kunnen we volgens Marcel niet alleen kritisch kijken naar de betekenis van onze woordkeuze, maar kunnen we ook nog hele nieuwe worden bedenken die we nodig hebben voor een nieuwe economie. En zo wordt een veranderverhaal ineens een ‘alter-narratief’ oftewel een overkoepelend gezamenlijk begrip van verhalen die een nieuwe werkelijkheid laten zien.

Uitzoomen: De ander beter begrijpen om samen het verschil te maken

Een woord zoals ‘annuïteitenhypotheek’ zegt je waarschijnlijk helemaal niets, tenzij je met huizenkoop bezig bent. Marcel gebruikt dit voorbeeld om in verschillende stappen te laten zien hoe gezamenlijk begrip kan ontstaan.

Zonder enige context over de financiering van huizen is het vrijwel onmogelijk om een dergelijk onderwerp te begrijpen. Daarom noemt Marcel stap 1: doorzicht, de context van een onderwerp. De volgende stap is dat je meer begrijpt van een onderwerp en de verschillende mogelijkheden, bijvoorbeeld verschillende soorten hypotheken. Stap 2 is dus overzicht. Stap 3 gaat over inzicht. Als je dat overzicht hebt ontwikkeld kun je er zelf een mening over vormen aan de hand van de kennis die je nu hebt samen met wat je zelf belangrijk vindt.

Pas als je deze stap hebt genomen kun je verder kijken binnen de grenzen van wat je op dat moment kunt zien, bijv. je huidige financiële situatie en wat een hypotheek op korte termijn zou betekenen. Dat is stap 4: uitzicht. De 5e en laatste stap is vooruitzicht. Dit gaat over de lange termijn, hetgeen je nu nog niet kunt zien, bijv. hoe je er financieel voor wilt staan over 20 jaar en of een eigen huis er dan aan heeft bijgedragen.

Wat Marcel binnen bedrijven vaak ziet is dat er op hoog managementniveau een vooruitzicht wordt geschetst, maar dat nog niet iedereen die de organisatie nodig heeft om dat lange termijn doel te bereiken, het vooruitzicht (of de strategie) volledig begrijpt en/of zich daarin kan vinden.

Volgens hem is het daarom noodzakelijk om je er bewust over van te zijn op welk stapje je zelf staat en, zo nodig ook naar het inzichtniveau van een ander toe te bewegen. Om dit te bewerkstelligen is het volgens Marcel ook noodzakelijk dat we beter naar elkaar luisteren en echt begrip ontwikkelen voor het wereldbeeld en leef-realiteit, de beleving, van onze gesprekspartners.

Volgens Marcel hebben wij door tijdsdruk vaak de neiging om complexe verhalen simpeler en korter te maken in plaats van de complexiteit te omarmen en dieper in de materie te duiken, om écht begrip te ontwikkelen over het onderwerp. Een verhaal anders vertellen betekent ook zelf beter de achtergrond begrijpen.

Dan pas is volgens hem echte verandering mogelijk in het economische systeem.