Mijn buurvrouw vindt het maar raar. ‘Ik begrijp de rol van die man niet. Hij is het overal mee eens.’, zei ze laatst toen we elkaar tegenkwamen met de hondjes.

Sinds ik op het platteland ben gaan wonen heb ik er met haar en de andere nieuwe buren een goede spiegel bijgekregen. Toen ik op de vraag wat ik voor werk doe, vertelde dat ik programma’s maak om de economie te verduurzamen vroeg de buurvrouw: ‘Oh grappig, kan ik dat op televisie bekijken dan?’

‘Zoiets’, zei ik een beetje ongemakkelijk en probeerde haar uit te leggen dat (gek genoeg) ook banken tegenwoordig films maken, bijeenkomsten organiseren en podcasts opnemen.
Dat de reden daarvoor is dat banken een maatschappelijke verantwoordelijkheid naar de samenleving toe hebben en dat de kracht in de activatie van klanten en de society at large ligt heb ik toen maar even voor me gehouden. Te corporate.

Omdat ik merkte dat ze wel nieuwsgierig was heb ik haar de link naar het YouTube kanaal van Circl gestuurd. En nu had zij daadwerkelijk een aflevering gekeken. ‘Hoe bijzonder’, dacht ik en besloot ter plekke dat vanaf nu niet alleen de business mijn programma’s moet kunnen begrijpen maar ook mijn buurvrouw.

Alleen was haar oordeel vrij ontnuchterend. ‘Ik vond de spreker interessant maar die vragensteller snapte ik niet. Wat is de rol van die man?’

‘Die man’ dat is Kees Klomp, lector Betekeniseconomie aan de Hogeschool van Rotterdam en ondertussen een grote naam in de duurzaamheidswereld. Hij probeert op een positief activistische manier het economie onderwijs te veranderen door stemmen van denkers te laten horen die niet focussen op winstmaximalisatie, maar op impact op mens en milieu. Een geluid dat minstens zo belangrijk is in het management van een bank.

Yvonne Lang met Kees Klomp en achter de camera Stefan de Graaff

Daarom maken Kees en ik nu alweer het derde seizoen van de reeks On Purpose, videoportretten van wetenschappers uit alle disciplines. Als je alle portretten bij elkaar optelt heb je een schets van de nieuwe, duurzamere economie.

Dat is het idee.

En de vorm die wij daarbij hebben gekozen is veel spreektijd voor de wetenschappers, zodat zij hun gedachten goed op een rijtje kunnen zetten, aangevuld door verdiepende vragen gesteld door Kees. Eigenlijk bijna een soort filosofisch gesprek, waarin de twee sprekers samen het onderwerp onderzoeken en de kijker getuige is van de (onder-)zoektocht.

Maar waarom snapt mijn buurvrouw dit niet? Over die vraag heb ik de laatste tijd veel nagedacht.
Er is een grote afstand tussen mijn (groene) bubbel en hun werkelijkheid. Als ik aan mijn plattelandse buren wil vertellen over mijn werk en daarmee de persoonlijke missie om een bijdrage te leveren aan een betere wereld, krijg ik de neiging om alles plat te slaan, simpeler uit te leggen en bovenal – me (als groene gekkie) te moeten verdedigen. Maar is dat wel zo handig?

Ik begin steeds vaker te denken dat een gezamenlijke taal, voorbij polarisatie, misschien niet alleen gaat over het begrijpelijker maken van duurzame of corporate termen, maar dat er misschien een cultuurverandering nodig is in hoe we informatie uitwisselen met elkaar.

Als mijn buurvrouw de televisie aanzet krijgt zij programma’s te zien waarin complexe materie op hoog tempo op een zo simpel mogelijke manier wordt gepresenteerd, het liefst met een aandacht trekkende kritische noot. Want ja, dat trekt de aandacht van mensen die weinig tijd hebben.

In de paar minuten dat zo’n programma duurt blijft weinig tijd over voor een gezamenlijke zoektocht en ontstaat er in plaats van een goed gesprek een vragenvuur opgestookt door de interviewer. En heel eerlijk gezegd snap ik ook wel dat media steeds compacter gemaakt wordt. Het laatste klimaatrapport van het IPCC omvat 186 pagina’s, de samenvatting 42 pagina’s. Wie neemt hier nog de tijd voor?

Alleen, is dat niet ook de reden voor toenemende polarisatie en steeds minder nuance?

Toegegeven, onze programma’s passen niet helemaal in het plaatje dat mijn buurvrouw gewend is. Als ik ons videomateriaal bekijk valt mij vooral een ding op: er wordt veel geknikt bij Circl. Iedereen schijnt het met elkaar eens te zijn en dat is verwarrend voor de kijker, als je journalisten gewend bent die op het scherpst van de snede vragen stellen. Maar de vraag is: Is dat verkeerd?

Er worden in de On Purpose reeks ook kritische vragen gesteld, alleen is dat meestal niet om de gesprekspartner uit te dagen, maar om iets wat complex is beter te begrijpen. En soms wordt er geknikt omdat de gesprekspartners tijdens de opname gezamenlijk tot een nieuw inzicht komen.

Tijdens een van de eerste opnames van het nieuwe seizoen van On Purpose maken we dan ook een punt van de noodzaak verhalen anders te vertellen. Communicatie expert Marcel Kampman deelt hoe je veranderverhalen of, hoe hij het noemt ‘alternarratieven’ maakt die ruimte creëren om samen verder te komen in de transitie naar een duurzame economie.

Wat we dit seizoen van On Purpose, ook een klein beetje voor mijn buurvrouw, extra hebben toegevoegd aan iedere aflevering is de ‘so what’ voor de kijker. Als het goed is heb jij straks van elke aflevering iets geleerd én loop je weg met een idee wat je zelf kunt doen om ook iets bij te dragen aan verandering.

Laten we samen blijven (onder-)zoeken en een nieuw verhaal vertellen – met opzet.

Het nieuwe seizoen van On Purpose is vanaf januari hier te bekijken.