Volgens politiek filosoof Ingrid Robeyns is de extreme rijkdom van een kleine groep mensen extreem schadelijk voor de samenleving. In haar boek ‘Limitarisme’ omschrijft Ingrid het fenomeen van overmatige rijkdom en onderzoekt het idee van een limiet aan de hoeveelheid rijkdom die een individu zou mogen vergaren. Kees gaat met haar in gesprek over hoe limieten kunnen helpen om tot een eerlijkere economie te komen.
De kloof
In Europa bezit 5% van de bevolking meer dan 50% van het vermogen en heeft 50% van de bevolking slechts 1,6% van het vermogen. Ingrid noemt de superrijken een financiële elite en ziet in haar onderzoek dat deze groep vaak de macht heeft om hun rijkdom te beschermen en uit te breiden, bijvoorbeeld via belastingparadijzen.
Dit systeem van vermogensbescherming versterkt ongelijkheid en onttrekt middelen aan de samenleving. Limitarisme pleit voor structurele hervormingen om deze disproportionele rijkdom aan te pakken en een rechtvaardigere economie te creëren.
De maatschappelijke rekening
Volgens Ingrid zijn er vier redenen waarom een concentratie van welvaart bij een te kleine groep mensen geen goed idee is. Volgens haar kan extreme rijkdom de democratie ondermijnen omdat op verschillende manieren aandacht ‘gekocht’ kan worden voor bepaalde belangen.
Ook hebben superrijken een aantoonbaar grote ecologische voetafdruk, denk aan privéjets en superjachten. Daarnaast zou een betere verdeling van vermogen ingezet kunnen worden voor het helpen van minderbedeelden. En volgens Ingrid is geld vaak ook bezoedeld vanwege de manier waarop de rijkdom ontstaan is, zeker als het gaat om generationele rijkdom.
1 miljoen per persoon
Ingrid erkent dat meer inkomen en meer vermogen ook drijfveren zijn die de economie dienen, omdat het mechanisme van geld in ruil voor arbeid ook een bijdrage levert aan welvaart voor iedereen.
De rekening die de maatschappij nu betaalt om het vertrouwen in de democratie te repareren en de prijs die we betalen om de natuur te herstellen en te beschermen, beide mede veroorzaakt door superrijken, zijn wel duidelijke voorbeelden waarom superrijken niet eindeloos geld zouden moeten kunnen blijven verzamelen.
Het onderzoek van Ingrid wijst uit dat een dergelijke limiet in een Nederlandse context rond de 1 miljoen euro ligt. Dan heb je zo veel geld dat meer geld niet echt iets gaat toevoegen aan de kwaliteit van je leven.
Limitarisme maakt deel uit van de bredere zoektocht naar een nieuwe economie waarin basisbehoeften voor iedereen worden gewaarborgd, de aarde wordt gerespecteerd en duurzame gelijkheid wordt nagestreefd.
Met in deze video
Ontdek meer
On Purpose III #8 – Onderwijs
Kijk de vorige aflevering waarin Kees Klomp met Gert Biesta spreekt over de rol en het belang van economieonderwijs
Bezoek de website van Ingrid Robeyns
Ingrid Robeyns is een Belgisch-Nederlandse filosoof en econoom. Ze is als hoogleraar Ethiek van Instituties verbonden aan het Ethiek Instituut van de Universiteit Utrecht, waar ze ook het NWO-VICI project Visions for the Future leidt.