Ecologie is volgens de wetenschappelijke definitie de studie van organismen, hun onderlinge relaties en de relaties van die organismen met hun leefomgeving. Of zoals Matthijs het noemt: de kennis van het huis waarin wij leven. En belangrijk, het gaat dus om relaties.

Gelijkwaardige relatie

Tijd om de relatie tussen mens en natuur eens verder onder de loep te nemen. Volgens Matthijs is het essentieel te beseffen dat de mens tijdens het bestuderen van de natuur een hiërarchie heeft verzonnen en zichzelf bovenaan heeft geplaatst. Dat maakt dat wij ons ten opzichte van de natuur vaak dominant gedragen en de mens niet zien als onderdeel van de natuur.

Vaak wordt de natuur vooral als leverancier van grondstoffen gezien en geven wij economische waarde aan deze grondstoffen door daar producten van te maken. Een boom in een bos is economisch gezien waardeloos totdat hij gekapt wordt om er bijvoorbeeld een kast van te maken.

Volgens Matthijs ligt daar de kern voor de aanpak van de klimaatcrisis. We zijn de natuur gaan objectiveren en dat zorgt voor een (denkbeeldige) scheiding tussen mens en natuur die maakt dat we, ook al weten we dat onze aarde ziek is, niet betrokken en niet voldoende gemotiveerd zijn om er iets aan te doen.

Van kracht naar aanpassingsvermogen

Matthijs ziet de afgelopen jaren binnen de ecologie gelukkig ook een verschuiving in de wetenschap naar het idee dat de mens niet op kan tegen de kracht van de natuur. Vaak wordt in dat kader Charles Darwin’s ‘survival of the fittest’ aangehaald. Dit concept werd vaak omschreven als het ‘overleven van de meest concurrentie krachtige’, een manier van denken die ook invloed heeft gehad op hoe wij naar de economie kijken.

De betere vertaling hiervan is echter het ‘overleven van de meest aangepaste’. Zo komen ecologen er tegenwoordig steeds vaker achter dat juist de soorten die de meeste onderlinge relaties hebben het meest veerkrachtig zijn. Dat zijn soorten die het beste kunnen samenwerken, de meeste verbindingen hebben en daardoor meest flexibel zijn.

En dat is iets wat wij als mensen van de natuur kunnen leren. Veerkracht door samenwerking en verbinding met elkaar. Als we begrijpen dat wij onderdeel uitmaken van een natuurlijk systeem waar alles met elkaar in verbinding staat staan we er ook niet meer alleen voor in de klimaatcrisis. We moeten de natuur alleen nog een beetje beter begrijpen. Dan kunnen we ook weer verliefd op worden op alles wat leeft en vanuit een betrokken en open houding samenwerken aan oplossingen.